Arbitrage

1. Wat is arbitrage en de arbitrageovereenkomst 

Arbitrage betekent rechtspraak door particuliere rechters, arbiters genoemd. Arbitrage vereist een overeenkomst en dient als alternatief voor een procedure bij de overheidsrechter. Arbiters beslissen op de door partijen ingestelde vorderingen in een arbitraal vonnis. De uitspraak is definitief en bindend voor partijen. 

2. NAI arbitrage vergeleken

2.1 Vergeleken met de overheidsrechter

Onderwerp
Bedoeld voor	Bedrijven en organisaties (nationaal en internationaal). Minder geschikt voor particulieren.	Particulieren, bedrijven en organisaties (nationaal en internationaal).	Bedrijven en organisaties (nationaal en internationaal).
Snelheid	De doorlooptijd van een NAI arbitrage bodemprocedure is gemiddeld 8,8 maanden en van een NAI arbitraal kort geding 38 dagen (2021).	De Rechtspraak publiceert geen doorlooptijden. De doorlooptijd wordt als nadeel ervaren (kan jaren zijn in plaats van maanden).	Weinig data (de 11 zaken die werden behandeld in de periode 2019 – 2021 waren binnen een jaar afgerond).
Aantal instanties bodemprocedure	In de regel één instantie (evt. een vernietigingsprocedure)	Mogelijk twee feitelijke instanties en evt. cassatie.	Mogelijk twee feitelijke instanties en evt. cassatie.
Expertise	Partijen hebben invloed op de keuze van de personen die hun geschil zullen beslechten. Door expertise in een bepaalde branche (bijv. energie, transport, bouw, IT of post-M&A) of rechtsgebied zijn de arbiters goed in staat het geschil te beslechten en de uitspraak te motiveren.	Partijen hebben geen invloed op de keuze van de personen die hun geschil zullen beslechten.	Partijen hebben geen invloed op de keuze van de personen die hun geschil zullen beslechten. De NCC richt zich m.n. op mededingingsrecht, intellectueel eigendomsrecht en herstructureringen.
Vertrouwelijkheid	In de regel vertrouwelijk	In de regel openbaar	In de regel openbaar
Tenuitvoerlegging buiten Europa	Goed op basis van het Verdrag van New York (waarbij 172 landen partij zijn).	Zonder verdrag zal de procedure in de regel opnieuw worden gevoerd.	Zonder verdrag zal de procedure in de regel opnieuw worden gevoerd.
Kosten van instantie, beslissers en advocaten	Partijen betalen NAI-administratiekosten en het honorarium en de kosten van de arbiters. Omdat er slechts één instantie is en de doorlooptijd kort is besparen partijen veelal op de advocatenkosten.	Partijen betalen griffierecht (doorgaans lager dan de NAI administratiekosten). Rechters worden betaald door de overheid. De totale advocaatkosten kunnen oplopen door meerdere instanties.	Partijen betalen griffierecht (hoger dan bij een normale procedure en doorgaans lager dan bij een NAI procedure). Rechters worden betaald door de overheid. De totale advocaatkosten kunnen oplopen door meerdere instanties.
Kostenveroordeling	Volledige(re) proceskostenveroordeling van de in het ongelijk gestelde partij (kosten van het NAI, de arbiters en de advocatenkosten).	Proceskostenveroordeling is een fractie van de kosten van de in het gelijk gestelde partij.	Proceskostenveroordeling is een fractie van de kosten van de in het gelijk gestelde partij.
Partijautonomie / flexibiliteit	Partijen hebben veel flexibiliteit om de procedure in te richten.	Standaard dagvaardingsprocedure.	Procedure met enige flexibiliteit.
Beslissingsmaatstaf	Naar de regelen van het toepasselijke recht, tenzij anders overeenkomen.	Het toepasselijke recht.	Het toepasselijke recht.
Materieel recht	Vaak rechtskeuze van partijen. Toepassing van niet-Nederlands recht, afhankelijk van de samenstelling van het scheidsgerecht, geen probleem.	Vaak rechtskeuze van partijen. Vreemd recht wat lastiger voor de Nederlandse rechter (input van partijen extra belangrijk).	Vaak rechtskeuze van partijen. Vreemd recht wat lastiger. voor de Nederlandse rechter (input van partijen extra belangrijk).
Wie beslist?	Het scheidsgerecht (bestaande uit 1 of 3 arbiters): arbiters zijn handelingsbekwame natuurlijke personen. De NAI Arbiterlijst bevat circa 200 gekwalificeerde arbiters uit binnen- en buitenland.	Nederlandse rechters en raadsheren (of rechter- en raadsheer plaatsvervangers).	De NCC(A) bestaat thans uit 24 Nederlandse rechters en raadsheren.
Taal	Partijen kunnen elke taal overeenkomen. Ongeveer 40% van de procedures bij het NAI wordt gevoerd in de Engelse taal.	Nederlands (evt. Fries)	NCC(A): procedure/ uitspraak in het Engels Hoge Raad: procedure en uitspraak in het Nederlands
Elektronisch procederen	Volledig. NAI arbitrageplatform (per 1 januari 2024).	Beperkt. Berichtenverkeer met de gerechten vindt slechts voor een deel elektronisch plaats.	Volledig. eNCC.

2.2 Vergeleken met de ICC en LCIA

Onderwerp
Bedoeld voor	Bedrijven en organisaties (zowel nationaal als internationaal).	Bedrijven en organisaties (zowel nationaal als internationaal).	Bedrijven en organisaties (zowel nationaal als internationaal).
Honoraria en administratiekosten	Bij een geschil van 10 miljoen euro worden de totale kosten voor de administratie en arbiters (3) geraamd op 129.000 euro.	Bij een geschil van 10 miljoen euro worden de totale kosten voor administratie en arbiters (3) geraamd op 370.659,97 euro.	De website van LCIA bevat geen kostencalculator en ook geen manier om de gemiddelde kosten van een procedure nauwkeurig af te leiden.
Snelheid	Een NAI arbitrage heeft een gemiddelde duur van 8,8 maanden (2021). Kort gedingen duren gemiddeld 38 dagen (2021).	Een ICC arbitrage heeft een gemiddelde duur van 26 maanden. (2020) Er is online geen gemiddelde beschikbaar over de duur van kort gedingen.	De LCIA arbitrage heeft een gemiddelde duur van 16 maanden. Er is online geen gemiddelde beschikbaar over de duur van kort gedingen.
Kort geding / emergency proceedings	Beschikbaar. Het NAI verplicht partijen niet om in kort geding een bodemprocedure te starten. Het resultaat van een kort geding is een arbitraal vonnis.	Beschikbaar. De ICC verplicht partijen om een bodemprocedure te starten in het geval van een kort geding. Het resultaat van een kort geding is een order.	Beschikbaar. De LCIA verplicht partijen om een bodemprocedure te starten in geval van een kort geding. Het resultaat van een kort geding is een order.
Spoedbodemarbitrage / expedited proceedings	Spoedbodemarbitrage beschikbaar (vanaf Q1 2024). Beoogde doorlooptijd is 6.6 maanden. De spoedbodemarbitrage wordt de standaardprocedure voor vorderingen van minder dan 2 miljoen euro (onder het NAI Arbitragereglement 2024).	Expedited proceedings beschikbaar. De expedite proceedings is de standaardprocedure voor vorderingen van minder dan 3 miljoen USD.	Expedited proceedings niet beschikbaar.
Scrutiny	Het NAI voorziet in light scrutiny van een arbitraal vonnis, in het bijzonder de vormvereisten (gecodificeerd onder het NAI Arbitragereglement 2024). Voor bodemprocedures duurt de light scrutiny vijf werkdagen en in kort geding drie dagen.	De ICC Court past een scrutiny toe op de arbitrale vonnissen op formele en inhoudelijke punten. Het ICC-reglement geeft geen tijdsbestek voor de toetsing.	De LCIA toetst of onderzoekt niet formeel vonnissen van tribunalen
Benoeming van arbiters	Partijbenoeming is de standaard. Partijen kunnen kiezen voor de lijstprocedure of rechtstreekse benoeming door het NAI . Als partijen niet benoemen wordt de arbiter benoemd via de lijstprocedure (NAI Arbitragereglement 2015).	Partijbenoeming is de standaard. Als zij dit niet doen, benoemt de ICC Court de arbiter.	De standaardpositie is dat de LCIA Court de arbiter benoemt. Partijen kunnen overeenkomen dat de partij wordt voorgedragen.

3. Onze arbitragediensten

Wat arbitrage betreft, biedt het NAI vijf verschillende soorten procedures:  

1. Arbitrage bodemprocedure; 

2. Arbitraal kort geding; 

3. Spoedbodem arbitrage; 

4. Traject Geringe Vorderingen; en 

5. Benoeming van arbiters in ad hoc procedures 

De belangrijkste taak van het NAI is in de eerste vier genoemde procedures het administreren van de arbitrage. Het NAI volgt de arbitrale procedure vanaf het moment van aanhangig maken tot en met het wijzen van het arbitraal eindvonnis en toezending daarvan aan partijen. Het NAI voert haar werk onafhankelijk, onpartijdig en vertrouwelijk uit. Zo worden de vonnissen van het NAI niet aan derden ter inzage gegeven en verstrekt het NAI geen informatie aan derden over al dan niet lopende arbitrages. Een aantal vonnissen worden in anonieme vorm gepubliceerd in het Tijdschrift voor Arbitrage, mits partijen daartegen geen bezwaar maken.  

De belangrijkste kenmerken van elk van de procedures vindt u hieronder. 

3.1 Arbitrage bodemprocedure

Dit betreft de standaard bodemprocedure onder het NAI Arbitragereglement. Arbitrage vervangt de procedure voor de overheidsrechter. Arbitrage is flexibeler in de zin dat de partijen meer zeggenschap hebben over het verloop van de procedure. Gemiddeld duurt een NAI bodemprocedure 8,8 maanden vanaf de aanvraag tot het arbitraal eindvonnis. Het vonnis is bindend voor partijen. Een vonnis kan eenvoudig in Nederlands ten uitvoer worden gelegd door middel van een verlof van de voorzieningenrechter. Internationaal verloopt de tenuitvoerlegging veelal via het Verdrag van New York.

Ga voor een overzicht van de procedure naar sectie 9.1 van deze pagina. 

3.2 Arbitraal kort geding

Het NAI arbitraal kort geding is vergelijkbaar met het kort geding bij de overheidsrechter. Een kort geding leidt tot een voorlopige voorziening – en niet tot een eindbeslissing ten gronde. Het kort geding kan worden aangevraagd zonder dat een bodemprocedure is gestart (zelfstandig arbitraal kort geding) of tijdens een lopende procedure. Het NAI ziet erop toe dat kortgedingarbiters op zeer korte termijn uitspraak doen. Het scheidsgerecht bestaat uit één onafhankelijke en onpartijdige arbiter die rechtstreeks wordt benoemd door het NAI binnen één werkdag na ontvangst van het verzoek tot het kort geding. Gemiddeld duurt een NAI kort geding 38 dagen vanaf de aanvraag tot de uitspraak. 

Ga voor een overzicht van de procedure naar sectie 9.2 van deze pagina. 

3.3 Spoedbodem arbitrage

In het NAI Arbitragereglement 2024 voorziet het NAI in spoedbodemarbitrage. In spoedbodemarbitrage ontvangen partijen een definitieve beslissing op de vorderingen. De spoedbodemarbitrage is een vorm van een bodemprocedure. Het belangrijkste verschil is het tijdsbestek: de beoogde doorlooptijd van een spoedbodemarbitrage is 6,6 maanden vanaf de aanvraag tot de uitspraak. Bovendien bestaat het scheidsgerecht uit één onafhankelijke en onpartijdige arbiter die benoemd wordt via de lijstprocedure.  

Spoedbodemarbitrage is niet geschikt voor alle geschillen. Het NAI en het scheidsgerecht zullen altijd kijken naar de aard van de zaak (het geldelijk belang van de vorderingen, de complexiteit van de zaak etc.). 

3.4 Traject Geringe Vorderingen

Als maatschappelijk betrokken stichting zonder winstoogmerk heeft het NAI een aparte procedure voor arbitrages met kleinere financiële belangen. Deze procedure wordt het Traject Geringe Vorderingen (TGV) genoemd. 

Het TGV kent de volgende voorwaarden:   

• het geldelijk belang van de vorderingen is in totaal minder dan € 100.000 inclusief BTW 

• alle partijen stemmen in met een TGV procedure en ondertekenen de aanvullende TGV arbitrageovereenkomst waarin alle toepasselijke voorwaarden en regels verder worden gespecificeerd 

• alle betrokken partijen wonen en/of zijn gevestigd in Nederland 

• De taal van de arbitrage is Nederlands 

• De plaats van arbitrage is gevestigd in Nederland 

Het NAI Arbitragereglement is van toepassing op de gehele procedure, voor zover daarvan niet wordt afgeweken in de aanvullende TGV arbitrageovereenkomst. Het NAI bepaalt of arbitrage in aanmerking komt voor een TGV procedure. Het aantal arbiters is altijd één. Het NAI benoemt rechtstreeks één onafhankelijke en onpartijdige arbiter. Bovendien is de TGV procedure sneller en goedkoper dan de bovengenoemde arbitrageprocedures. 

3.5 Luchtvaartgeschillen & The Hague Court of Arbitration for Aviation

Technische expertise is relevant en waardevol bij het oplossen van geschillen in bepaalde industrieën. In juli 2022 werd The Hague Court of Arbitration for Aviation (The Hague CAA) gelanceerd op de Farnborough International Airshow ten dienste van de wereldwijde luchtvaartindustrie. 

The Hague CAA is gevestigd in Den Haag. The Hague CAA biedt de wereldwijde luchtvaartindustrie gespecialiseerde arbitrage als een snelle, flexibele en definitieve vorm van bindende geschillenbeslechting. De arbitrages worden uitgevoerd door deskundige neutrale beslissers, volgens arbitrageregels en -procedures die specifiek zijn afgestemd op de unieke behoeften de business.

Ga naar de website van The Hague CAA voor meer informatie over de procedures. 

3.6 Kunstgeschillen & the Court for Arbitration for Art

Een gezamenlijk initiatief van het NAI en Authentication in Art heeft geleid tot de oprichting van de Court of Arbitration for Art (CAfA) in 2018. CAfA is opgericht om geschillen in de bredere kunstgemeenschap op te lossen door middel van mediation en arbitrage. 

CAfA is gevestigd in Den Haag. De zaken worden behandeld door arbiters en mediators die bekend zijn met de industriepraktijk en kwesties die specifiek zijn voor kunstgeschillen. Voor arbitrages waarin forensische wetenschap en herkomstkwesties aan de orde komen zullen door het scheidsgerecht benoemde deskundigen neutraal deskundig bewijs leveren. Door vooraanstaande arbiters, mediators en experts uit de sector erbij te betrekken, wil CAfA de kwaliteit van de besluitvorming en de aanvaardbaarheid van de uitkomst van geschillen voor de markt vergroten.

Het NAI is een van de oprichters van CAfA en de enige administrerende instantie voor geschillen die naar CAfA worden verwezen. 

Ga naar de website van CAfA voor meer gedetailleerde informatie over de procedures. 

3.7 Geschillen in de zorg & arbitrage  

Op donderdag 2 juni 2016 ondertekenden verschillende beroeps- en brancheorganisaties in de zorg een Convenant tot oprichting van de Onafhankelijke Geschilleninstantie voor Geschillenoplossing en -beslechting Zorgcontractering. Het convenant is vervolgens door de ondertekenaars aangeboden aan minister Schippers (VWS). De uitvoering van de geschilleninstantie is ondergebracht bij het NAI. 

In het kader van contractering in de zorg biedt het NAI drie vormen van geschillenbeslechting aan: mediation, bindend advies en arbitrage. Een groot voordeel van deze vormen van geschillenbeslechting is dat de beslissers en mediators uit de branche zelf kunnen komen. Zij hebben dus alle kennis van een bepaald vakgebied, in tegenstelling tot de overheidsrechter. De procedures zijn sneller en goedkoper. Ga voor meer gedetailleerde informatie over de procedures naar het Overzicht Zorgcontractering.

3.8 Arbitrage op Curaçao

Het NAI biedt ook een snelle en effectieve arbitrageprocedure voor partijen die zaken doen op Curaçao. Partijen kunnen arbiters kiezen die ervaring hebben met de handelsgebruiken van Curaçao. De procedures kunnen in elke taal plaatsvinden, ook in het Papiaments. 

4. Stel een model arbitraal beding op

5. Stel een arbitraal compromis op

Nadat er een geschil is ontstaan kunnen partijen uiteraard ervoor kiezen dat geschil te onderwerpen aan arbitrage door middel van het sluiten van een arbitraal compromis. Binnenkort zal op deze plek een arbitraal compromis generator beschikbaar zijn.

6. Het NAI Arbitragereglement

Het NAI heeft een beproefd en gebruiksvriendelijk arbitragereglement. De gebruiksvriendelijke webversie van het NAI Arbitragereglement 2024 is te raadplegen via deze link.

Hieronder vindt u de links naar het NAI Arbitragereglement en het reglement van het wrakingscomité. 

• Reglement van het wrakingscomité 2019 – Addendum

7. NAI benoeming van een scheidsgerecht in ad hoc arbitrages

Partijen kunnen het NAI verzoeken om alleen de benoeming van arbiters in een ad hoc procedure te administeren. Het NAI Reglement voor het benoemen van een scheidsgerecht in ad hoc arbitrages is dan van toepassing. In dat geval eindigt de betrokkenheid van het NAI na benoeming van het scheidsgerecht en toezending van het arbitragedossier aan het scheidsgerecht. De voor de benoeming verschuldigde administratiekosten bedragen € 3000 exclusief BTW. Het NAI bepaalt geen uurtarief van de arbiter of een andere betalingsregeling en het NAI vraagt geen depot aan partijen. Voor het overige is, indien de plaats van arbitrage binnen Nederland ligt, de derde afdeling en volgende van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering van toepassing. 

Hieronder vindt u de link naar de PDF versie van het NAI Reglement voor het benoemen van arbiters in een ad hoc procedure.

• NAI Reglement voor het benoemen van een scheidsgerecht in ad hoc arbitrages 2015 – Addendum – Appendices

8. Dien een arbitrageaanvraag in

NAI arbitrage wordt geïnitieerd door het indienen van een arbitrageaanvraag. Een arbitrageaanvraag kan hier worden ingediend (en uiteraard ook nog steeds per e-mail). U wordt verzocht om (i) de aanvraag en (ii) de arbitrageovereenkomst als PDF-documenten te uploaden. Voor het indienen van de aanvraag kunt u ook het NAI arbitrageaanvraag PDF-formulier (hier) gebruiken. De aanvraag moet voldoen aan de eisen van artikel 8 lid 2 van het NAI Arbitragereglement 2015. Artikel 41 van het NAI Arbitragereglement bevat aanvullende eisen voor een kort geding arbitrageaanvraag. Vermeld in alle gevallen het geldelijk belang van de vorderingen, omdat het NAI een schatting daarvan nodig heeft voor de vaststelling van de verschuldigde NAI administratiekosten.  

9. Overzicht van de procedure

9.1 Bodemprocedure

9.2 Arbitraal kort geding

10. Kosten van de procedure

10.1 Bodemprocedure

Het NAI biedt een calculator om de kosten van een arbitrage bodemprocedure in te schatten. Deze kostenraming omvat de administratiekosten van het NAI en de kosten van het scheidsgerecht. De kosten van het scheidsgerecht zijn gebaseerd op een uurtarief en omvatten ook de verschotten.

De uurtarieven van de arbiters, bindend adviseurs en secretarissen zijn hier te vinden.

In geval van kort geding zijn de administratiekosten gelijk aan die van een bodemprocedure. Het uurtarief is in kort geding hoger dan in een bodemprocedure maar omdat de procedure veel korter is zijn de arbiterkosten doorgaans een stuk lager.

Er kunnen geen rechten worden ontleend aan de inschatting van de kosten van de arbitrage op basis van de cost calculator.

10.2 NAI benoeming van arbiters in ad hoc procedures

De kosten voor de benoeming van arbiters in een ad hoc procedure bestaan uit administratiekosten die zijn vastgesteld op € 3.000,- exclusief BTW. Het NAI bepaalt geen uurtarief van de arbiter of andere betalingsregeling en het NAI vraagt geen voorschot van partijen.

11. De Nederlandse arbitragewet

Om Nederland te positioneren als een arbitragevriendelijk rechtsgebied is de Nederlandse arbitragewet van groot belang. Via deze link vindt u een gebruiksvriendelijke weergave en navigatie van de Nederlandse Arbitragewet.